Mina Sınırsız Arz, Enflasyon Kötü Mü?
Yatırımcıların en çok aklına takılan bir kaç soru var bunlar:
Sınırsız Arz Neden Var?
Sınırsız Arz Fiyatı olumsuz etkilemez mi?
Enflasyon olması kötü değil mi?
Bu sorular elbette yatırım yapan kişilerin aklında oluşabilecek sorular. Hadi şimdi teker teker yanıtlayalım.
Sınırsız Arz Neden Var?
Mina’da validatorler(Doğrulayıcı) vardır ve bu kişilerin masrafları vardır. Bu masraflar elektrik ve çalıştırılan node’un aylık ücreti olabilir.
Validator Nedir? ve Ne yaparlar?
Blokzincir ağında kullanılan proof of stake yani hisse kanıtı mekanizmasının önemli bir parçasıdır. Proof of work sisteminde madencinin aldığı rolü üstlenirler ve madenciler yerine blok ekleme ve doğrulama işlemlerini yaparlar. Blokzincir üzerindeki işlemler, yalnızca validator tarafından onaylandığında tamamlanmış olur. Yani, zincirin kilit halkasıdır.
Validatorler(Doğrulayıcı) mina’da sistemin çalışması için gereklidir. Bu yüzden düzenli olarak ödül verilmesi gerekir. Bu yüzden arzı sınırsız yapıldı.
Sınırsız Arz Fiyatı olumsuz etkilemez mi?
Mina Protocol’de bu arzın düzenli olarak artması için bir enflasyon belirlendi. Enflasyon takvimi aşağıda gördüğünüz gibidir.
Ana ağın başlatılmasından sonraki ilk dönemde yani Mainnetten sonra Mina’daki enflasyon %12'dir ve %24'e kadar süper şarjlı stake ödülleri kazanabilirsiniz. Enflasyonu yüzde 12'den başlayıp yüzde 7'ye kadar düşürecekler. Enflasyon var ama stake sayesinde hiçbir kayıp yaşamıyorsunuz. Yani Enflasyon karşısında ezilmiyorsunuz. Şuan bu stake oranı yüzde 16-18 arasında seyretmektedir.
Aklınızda hemen böyle bir soru belirecektir : Peki Enflasyon olması kötü değil mi?
Öncelikle enflasyon nedir kısaca bunu özetleyelim, Enflasyon; para arzı ve talebinin bir fonksiyonudur, yani nispeten daha fazla dolar üretmenin her bir doların daha az değerli olmasına ve genel fiyat düzeyinin yükselmesine neden olması anlamına gelir.
Peki enflasyon her zaman kötü müdür?
Tabii ki hayır. Çoğu ekonomist, ılımlı enflasyon seviyelerinin bir ekonomiye fayda sağlayabileceğine inanıyor. “Nasıl yani?” Sağlıklı bir ekonomide istikrarlı ve ılımlı enflasyon oranları beklenir. Ekonomik büyüme, tüketiciler ve işletmeler tarafından mal ve hizmetlere artan harcama ve arzı aşan talep ile karakterize edilir. Talep arzı aştığında, üreticiler fiyatları yükselterek enflasyonu artırır. Bu bağlamda enflasyon iyi bir şey olarak değerlendirilebilir.
Bunu kripto ile bağdaştırırsak şöyle bir durum ortaya çıkıyor: Mina ekosistemi geliştiğinde ve kendisini kanıtladığında ağ da olacak olan işlemler bir talep yaratacak. Bu durum da talep olduğu için arz azalacak ve fiyat artmaya başlayacak. Her şey Çok basit aslında…
Burada belirtilen enflasyon arzın büyüme hızını gösteriyor. Yani aslında düzenli olarak arza ters orantılı olarak düşen bir enflasyon çok iyi bir şey fakat işte bir sorunumuz var gibi görünüyor. Şunu unutmayın enflasyon hiçbir zaman sıfır olmaz. Her zaman vardır(bitcoin, etherum, monero, solana vs. hepsinde enflasyon var.) fakat amaç enflasyonun en düşüğüne erişmek olmalı. Yani sıfıra en yakın yere gitmek. Mina ekibi enflasyonu bir süre sonra yüzde 7'ye sabitlemek istiyor. Fakat sabit enflasyonun bir sorunu var.
Sabit bir enflasyonun sonuçları:
Örnek vererek anlatacağım, diyelim elimiz de 100 tane arzı olan bir coin olsun. Yıllık yüzde 12 enflasyonu var. Yani 1 yıl sonra arzımız 112 olacak. her bir yıl da enflasyon oranımız yüzde 1 düşüyor. Gelecek yıl enflasyon yüzde 11 olacak. Yani arzımız bir sonra ki yıl 124,32 olacak. Fakat eğer enflasyon sabit olsaydı arzımız 125,44 olacaktı. Yani sayı her yıl katlanarak artacak. Bu da ister istemez dolaylı olarak fiyata etki edecek. Fakat bu uzun vade de yani şu anlık bir sorun yok. Ama şöyle bir durum da var. Şuan Enflasyon oranı ile stake oranı birbirine bağlı durum da(şuan ekip bonus olarak enflasyon oranından fazla ödül veriyor.) Enflasyon oranın düşmesi stake oranın düşmesine de neden olacak. İşte o zaman da kimse validatör olarak kalmak istemez. Bu da sistemin çökmesine sebep olabilir. Fakat ekip enflasyon ile stake arasında ki ilişkiyi zamanla değiştirilebilir , böyle bir ihtimal de var. O zaman ikisin de bağımsız oranlar görebiliriz. Yani ekip henüz bu konuda kesin bir karar vermiş değil.
Bu enflasyon hakkında az önce söylediğim durum ekosistem olmaz ise yani düz bir coin olarak kalması durumunda olabilecek bir senaryo. Ekosistem kurulur ve hepimizin beklediği coin yakımları, nftler, metaverse, web3 bunların hepsi olduğunda ekosistem canlı olacak ve bu da mina ağına yansıyacak. Mina ağına yansıyan durumlar hem fiyatı hem arzı etkileyecektir. Tabii ki olumlu olarak.
Mina projesinin kendisini kanıtladığını görenler almak isteyecek yani talep oluşacak. Mina aldığın da ekosistem içerisinde aynı diğer ekosistemler de gördüğünüz airdroplar, çekilişler, hype yaratacak haberleri görecek. Bu defa bunlara katılmak isteyecekler işlem ücreti ödeyecekler. Bu da arz da etki yaratacak. Tabi ekosisteme talep olunca ekosistem içinde tokenlar çıkarılacak. Bu tokenların çıkarılması için belli miktar mina almak zorunda kalacaklar (şuan gördüğüm ekosistemler de bu şekilde bir durum olduğu için aynı şeyin mina’da da olacağını düşünüyorum). Bu da ayrı bir etken…
Ekosistem kurulduğun da bizde topluluğun öncüleri olarak şu tarz istekler ile de gidebiliriz, ağ da yapılan transferler sonucun da yapılan işlem ücretlerinin bir kısmı yakılsın. Veya diyelim sosyal medyalara mina ekosistemi içerisinde üretilen bir araç ile girebilme imkanı sunuldu. Ama bu aracı kullanırken 20 mina stake etmen istendi. Sayılara takılmayın örnek veriyorum. Mesela bu tarz şeyler ekosisteme katkı sağlayacak. Fakat bu tarz yenilikler bir süre sonra yavaşlayacak. Şuan teknoloji yeni olduğu için herkes merak ediyor ve bir şeyler üretiyor. Ama bu bir süre sonra yavaşlayınca(çooook uzun vadede) o zaman bu sabit enflasyon yine sorun olacak. Çünkü katlanarak büyüyen bir duruma dönecek. O zaman ise sürekli yakım olması gereken bir sistem yapmanız gerekecek. Veya henüz bilmediğimiz başka çözüm yolları olabilir.
Gelelim Ekibin mal boşalttığı safsatasına birkaç kişi zarar edince insanımızda bir kaos ortamı oluyor ve her yerde seslerini duyurmaya, ekibe yüklenmeye çalışıyorlar. Kesinlikle Böyle bir durum söz konusu bile değildir. Böyle bir şey olsa bizden önce yabancı topluluklar ortalığı ayağa kaldırır.
Bu yazı Xenit tarafından Talha'nın desteği ile kaleme alınmıştır. Yazımızı beğendiyseniz Xenit'i ve MinaTimes'i twitter üzerinden takip etmeyi ve video haline erişebileceğiniz youtube kanalıma abone olmayı unutmayın!
Yorumlar
Yorum Gönder